Fabryka Maszyn Dziwnych

Nie po to rodzimy się różni, żeby jeździć seryjnymi pojazdami.

Przyczepa motocyklowa, wózek boczny a prawo

Obiegowe opinie, mity, półprawdy

Ten rozdział postanowiłem umieścić przed przepisami. Jest krótszy, poza tym często w świadomości kierowców mit wykrzywia przepisy albo stoi ponad nimi.

Wózek boczny nie jest przyczepą mimo potocznie używanej nieprawidłowej nazwy „przyczepka”. Przepisy wyraźnie odróżniają go od przyczepy.

Mity ze strony Chudzika, najbardziej znanego w polskim internecie zbioru bzdur i półprawd na temat wózków bocznych:
„Wózek do motocykla nie wyposażony w hamulec koła uważany jest wg polskiego prawa za „lekki” i nie wymaga homologacji. Jeśli chodzi o przepisy, należy wspomnieć, że wózki boczne nie podlegają również rejestracji i nie wymaga się ich dodatkowego ubezpieczenia. Każdy, kto będzie chciał motocyklem z koszem jeździć w 3 osoby, zmuszony będzie do udania się na przegląd całym zestawem oraz do Wydziału Komunikacji w celu zmiany „ilości miejsc” w dowodzie rejestracyjnym. ”
Pierwszy świadczy o sporej wyobraźni autora, powstał chyba przez daleką analogię do „przyczep lekkich” samochodowych. Pozostałe wyjaśnia korespondencja z następnego rozdziału.

Masa przyczepy

„Wszyscy wiedzą”, że zgodnie z Prawem o Ruchu Drogowym, przyczepa motocyklowa nie może być cięższa niż 100 kg. Nie może też przekroczyć masy własnej. Ale ten drugi zapis jest nieistotny w świetle Rozporządzenia o Warunkach Technicznych, które mówi: Motocykle, motorowery i pojazdy czterokołowe mogą ciągnąć przyczepę o masie określonej przez producenta, ale nieprzekraczającej 50% masy pojazdu nieobciążonego.

Przepisy (ich brak) dot. rejestracji wózka bocznego

Rozdział powstał jako cytat z mojej długiej korespondencyjnej przepychanki z Komendą Główną Policji i Departamentem Transportu Drogowego Ministerstwa Infrastruktury.

W skrócie (cała treść w skanie sidecar-korespondencja.zip), cytaty kursywą:
O wózku bocznym wiadomo tyle, że ustawa PoRD rozróżnia wózek boczny wyłącznie jako składową motocykla z wózkiem bocznym a nie jako osobny pojazd. W związku z czym nie podlega on (jako wózek) rejestracji ani osobnemu ubezpieczeniu. Dopuszczeniu do ruchu podlega „motocykl z wózkiem bocznym” a nie wózek boczny. Wózek boczny nie jest pojazdem, podlegającym niezależnej procedurze homologacji, rejestracji i badaniom technicznym. Przepisy Rozporządzenia […] w sprawie warunków technicznych[…] określają wprawdzie oddzielnie wymagania dla wózka bocznego w zakresie oświetlenia, hamulców oraz strony jego umiejscowienia, jednak ich sprawdzenie jest kwestią całościowego sprawdzenia spełnienia wymagań […]przez motocykl z wózkiem bocznym jako pojazd.
[…]organ rejestrujący wpisuje/drukuje w dowodzie rejestracyjnym w rubryce przy kodzie S.1, jednoznacznie określoną liczbę miejsc siedzących, włączając siedzenie kierowcy[…] W przypadku motocykla z wózkiem bocznym sytuacja jest jednak niedookreślona i postępowania organów rejestrujących mogą się różnić. Z przydługiego dalszego cytatu wynika, że liczba miejsc jak i sam fakt wpisania wózka do D.R. motocykla może się róznić w zależności od urzędu („wydziału komunikacji”). Info o miejscu siedzącym w wózku może być wpisywane w S.1 w postaci np. 3 miejsca, 2+1, albo w rubryce uwagi wpisany wózek boczny. Niektóre urzędy w ogóle nie wprowadzają zmian traktując wózek jako akcesorium, powołując się na te same przepisy a w zasadzie ich brak.
Dalej wyjaśniają kwestię odpięcia wózka, kontroli drogowych. Generalnie „przepisów nie ma, urząd może (nie musi) na podstawie pewnych wytycznych w drodze wyjątku dopisywać wózek” a Jeżeli organ, rejestrując motocykl z wózkiem bocznym, nie wziął pod uwagę możliwości wpisania odpowiedniej adnotacji w dowodzie rejesrtacyjnym, to w ocenie Ministerstwa[…]organ kontroli ruchu drogowego, powinien dokonać rozpoznania sprawy, przed określeniem sankcji dla motocyklisty.

W praktyce, np. Katowice w ogóle nie wpisują wózka ani miejsc do dowodu, Częstochowa wpisuje wózek i zmienia ilość miejsc na 3 (czyli kłopot jak odczepisz), Kraków wpisywał kiedyś 2+1 i wózek w uwagach, Rybnik tylko wózek w uwagach…

Przepisy

Prawo o ruchu drogowym

Art. 62.
1. Rzeczywista masa całkowita przyczepy ciągniętej przez:
1)
2)
3) motocykl lub motorower - nie może przekraczać masy własnej motocykla lub motoroweru, jednak nie może przekraczać 100 kg.
2.
3.
4. Zespół pojazdów może składać się najwyżej z 3 pojazdów, a zespół ciągnięty przez pojazd silnikowy inny niż ciągnik rolniczy lub pojazd wolnobieżny - z 2 pojazdów.

4a. Długość zespołu 2 pojazdów nie może przekraczać 18,75 m, a 3 pojazdów - 22 m, z wyjątkiem zespołu pojazdów złożonego z:
1)
2) motocykla i przyczepy, motoroweru i przyczepy, roweru i przyczepy, wózka rowerowego i przyczepy, którego długość nie może przekraczać 4 m.
2. Szerokość pojazdu, z zastrzeżeniem ust. 13, § 45 ust. 3 pkt 1, § 54 ust. 3, nie może przekraczać 2,55 m i nie obejmuje ona lusterek zewnętrznych, świateł umieszczonych na bokach pojazdu oraz elementów elastycznych wykonanych z gumy lub z innych tworzyw sztucznych. Szerokość nadwozia pojazdu, który jest przeznaczony do przewozu towarów w określonej temperaturze, jeżeli jego ściany boczne wraz z izolacją termiczną mają grubość nie mniejszą niż 45 mm każda, oraz klimatyzowanego kontenera lub wymiennego nadwozia nie może przekraczać 2,60 m. (FIXME z innych przepisów wynika ograniczenie do 2m, poza tym powyżej 1,6 m wymagane są światła pozycyjne przednie. Zapewniam, że te wymiary są do osiągnięcia dla przyczepy motocyklowej :P) Art. 66.
1. Pojazd uczestniczący w ruchu ma być tak zbudowany, wyposażony i utrzymany, aby korzystanie z niego:
1) nie zagrażało bezpieczeństwu osób nim jadących lub innych uczestników ruchu, nie naruszało porządku ruchu na drodze i nie narażało kogokolwiek na szkodę;
2) nie zakłócało spokoju publicznego przez powodowanie hałasu przekraczającego poziom określony w przepisach szczegółowych;
3) nie powodowało wydzielania szkodliwych substancji w stopniu przekraczającym wielkości określone w przepisach szczegółowych;
4) nie powodowało niszczenia drogi;
5) zapewniało dostateczne pole widzenia kierowcy oraz łatwe, wygodne i pewne posługiwanie się urządzeniami do kierowania, hamowania, sygnalizacji i oświetlenia drogi przy równoczesnym jej obserwowaniu;
6) nie powodowało zakłóceń radioelektrycznych w stopniu przekraczającym wielkości określone w przepisach szczegółowych.
Art. 71.
1. Dokumentem stwierdzającym dopuszczenie do ruchu pojazdu samochodowego, ciągnika rolniczego, pojazdu wolnobieżnego wchodzącego w skład kolejki turystycznej, motoroweru lub przyczepy jest dowód rejestracyjny albo pozwolenie czasowe. Przepis ten nie dotyczy pojazdów, o których mowa w ust. 3.
2. Pojazdy określone w ust. 1 są dopuszczone do ruchu, jeżeli odpowiadają warunkom określonym w art. 66 oraz są zarejestrowane i zaopatrzone w zalegalizowane tablice (tablicę) rejestracyjne, a w przypadku pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli, w nalepkę kontrolną.
3. Pojazd niewymieniony w ust. 1, przyczepa motocyklowa oraz przyczepa specjalna przeznaczona do ciągnięcia przez ciągnik rolniczy lub pojazd wolnobieżny jest dopuszczony do ruchu, jeżeli odpowiada warunkom określonym w art. 66.
4. Zespół pojazdów składający się z pojazdu samochodowego o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t i przyczepy albo autobusu i przyczepy może być dopuszczony do ruchu po uzyskaniu odpowiedniej adnotacji w dowodzie rejestracyjnym pojazdu silnikowego, dokonanej na podstawie przeprowadzonego badania technicznego. Przepis ten nie dotyczy motocykla.

Rozporządzenie o warunkach technicznych

Pełna nazwa to Rozporządzenie w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia.

§ 11.
1. Pojazd samochodowy wyposaża się:
10) w błotniki lub inne elementy nadwozia lub podwozia, o szerokości nie mniejszej niż szerokość opony[…] 11) w fartuchy odpowiednio przedłużające tylne błotniki od tyłu albo umieszczone dalej od kół niż błotniki, jeżeli przy masie własnej pojazdu błotnik lub inny znajdujący się w płaszczyźnie symetrii opony za tylnym kołem element nadwozia lub podwozia, osłaniający tylne koło (koła) położony jest wyżej nad jezdnią niż 0,25 odległości tego elementu od pionowej płaszczyzny przechodzącej przez oś tylnego koła (kół)[…] odległość dolnej krawędzi fartucha od jezdni nie powinna przekraczać tych wielkości;szerokość fartucha nie powinna być mniejsza niż szerokość opony (opon), zaś sztywność fartuchów powinna zapewniać ograniczenie do minimum ochlapywania pojazdów jadących z tyłu; fartuchów nie wymaga się w pojeździe o konstrukcji uniemożliwiającej ich umieszczenie;
13) w trójkąt do ustawiania na drodze, przeznaczony do ostrzegania o obecności unieruchomionego pojazdu; przepisu nie stosuje się do motocykla jednośladowego;(ale już przyczepy (wszystkie) i motocykle dwuśladowe - trajki i z wózkiem bocznym - nie są zwolnione z obowiązkowego wyposażenia w trójkąt)
18) w miejsce przewidziane do umieszczenia tablic rejestracyjnych, spełniające wymagania określone w załączniku nr 5 do rozporządzenia; przepis stosuje się do pojazdu samochodowego mającego cztery i więcej kół, wyprodukowanego po dniu 31 grudnia 1999 r. oraz ciągnika rolniczego wyprodukowanego po dniu 30 czerwca 2011 r.;
2. Przepisy ust. 1 pkt 1, 10, 11, 13 i 18 stosuje się również do przyczepy.
8. Samochód ciężarowy i specjalny o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 t, autobus oraz przyczepa mogą być wyposażone w sygnał akustyczny ostrzegający o cofaniu pojazdu; sygnał ten powinien się włączać i wyłączać równocześniez włączeniem lub wyłączeniem światła cofania, a w odniesieniu do pojazdu niewyposażonego w to światło – z włączeniem lub wyłączeniem biegu wstecznego. (raczej nikt się w to nie bawi dla przyczepy motocyklowej))

§ 12.
1. Pojazd, z zastrzeżeniem ust. 2, wyposaża się w następujące światła zewnętrzne: […]
3) kierunkowskazów – pojazd samochodowy i przyczepa; nie stosuje się do motocykla jednośladowego zarejestrowane go po raz pierwszy przed dniem 1 stycznia 1986 r.;
4) hamowania „stop” – pojazd samochodowy i przyczepa;
5) oświetlające tylną tablicę rejestracyjną – pojazd samochodowy i przyczepa;
6) pozycyjne przednie – pojazd samochodowy oraz przyczepa o szerokości 1,6 m lub więcej;
7) pozycyjne tylne – pojazd samochodowy i przyczepa;
9) odblaskowe tylne trójkątne – przyczepa;
10) odblaskowe przednie – przyczepa;
11) odblaskowe boczne – pojazd samochodowy o długości przekraczającej 6,0 m, ciągnik siodłowy i przyczepa;
12) awaryjne – pojazd samochodowy, z wyjątkiem motocykla, i przyczepa;
13) przeciwmgłowe tylne – pojazd samochodowy, z wyjątkiem motocykla, i przyczepa;
[…] (przy czym przyczepy nie wyposaża się lub nie muszą działać - światła kierunkowskazów, przeciwmgłowe, cofania, jeśli pojazd ciągnący nie jest w nie wyposażony)

3. Ponadto dopuszcza się wyposażenie w następujące światła:
1) drogowe – pojazdu samochodowego innego niż wymieniony w ust. 1 pkt 1; 2) przeciwmgłowe przednie – pojazdu samochodowego; 3) pozycyjne przednie – przyczepy innej niż wymieniona w ust. 1 pkt 6; (czyli węższej niż 1,6 m)
[…]
13) odblaskowe tylne inne niż trójkątne – przyczepy;

4. Na wózku bocznym motocykla powinny być umieszczone światła:
1) pozycyjne przednie,
2) pozycyjne tylne,
3) odblaskowe tylne,
4) kierunkowskazów; przepis stosuje się do pojazdu wyprodukowanego po dniu 30 czerwca 1993 r., odpowiadające warunkom określonym dla tych świateł; światła pozycyjne powinny się włączać i wyłączać równocześnie ze światłami pozycyjnymi motocykla.
5. Na wózku bocznym motocykla zabrania się umieszczania światła drogowego, światła mijania i światła przeciwmgłowego.

§ 14
3. Motocykl powinien być wyposażony w dwa niezależne hamulce, z których jeden działa co najmniej na przednie koło (koła), a drugi – co najmniej na tylne koło (koła) 4. Motocykl z bocznym wózkiem powinien być wyposażony w hamulce wymienione w ust. 3, z tym że jeśli skutecz- ność hamowania spełnia wymagania określone w lp. 2 tabeli załącznika nr 7 do rozporządzenia, o której mowa w § 16 ust. 2, hamulec działający na koło wózka nie jest wymagany. (w praktyce dla większości motocykli z tarczą z przodu, formalnie spełnione są te warunki, ale ja bym się nie odważył nie wyposażyć wózka bocznego w hamulec poza specyficznymi, ciężkimi motocyklami)